likya yolu ne demek?

Likya Yolu, Fethiye'den başlayarak Antalya'ya kadar uzanan ve tarihte Likya olarak adlandırılan Teke yarımadasındaki patikalardan bir kısmının işaretlenip haritalanması ile oluşturulmuş bir yürüyüş rotasıdır. Likya Yolu, Türkiye'nin güneybatısındaki antik Likya kıyılarının bir bölümünde uzun mesafeli bir patikadır.¹

Likya yolunun uzunluğu 'den fazladır. Bu yol, Fethiye, Ovacık yakınındaki Hisarönü'ünden başlayıp Antalya'dan yaklaşık uzaktaki Konyaaltı, Geyikbayırı'na kadar gider. Yol, kırmızı ve beyaz yol çizgileriyle işaretlidir.

1992 yılında çalışmalarına başlanılan Likya yolu Türkiye'de yaşayan İngiliz Kate Clow tarafından tasarlanmış² ve 1999 yılında gene Kate Clow tarafından hizmete açılmıştır. Yol, adını bir zamanlar bölgeyi yöneten eski uygarlıktan almıştır.³

Patara Limanı yakınlarında bulunan ve 1994 yılında Prof. Dr. Sencer Şahin tarafından tercüme edilen Stadiasmus Patarensis isimli bir yazıtta Milattan sonra 43 yılında Likya’nın bir Roma eyaleti olduğu belirtilmekte ve bölgede yer alan 69 yol ve 53 şehir listelenmektedir.

Çeşitli kaynaklarca dünyanın en iyi 10 uzun mesafe yürüyüş rotasından biri olarak gösterilir. Parkur üzerinde yer alan Gelidonya Feneri manzarası 2007 yılında Türkiye'nin en güzel manzarası seçilmiştir. Ayrıca dünya üzerinde bir geminin tamamının çıkarılabildiği ilk su altı kazısı bu bölgeden görülebilen Amerikan Koyu'nda yapılmıştır.

Tarihçe

Likya, bugün Muğla ve Antalya illerinin olduğu, güneybatıda Anadolu'daki Akdeniz kıyısının Teke Yarımadası'ndaki Batı Toros Dağları'nda bir bölgeydi. Tarihçilere göre Likya halkı tarih öncesi Geç Tunç Çağı'nda yaşamıştır.⁴ Likya halkı Akdeniz kıyısında Ksanthos, Patara, Myra, Pınara, Tlos, Olympos ve Phaselis⁵ gibi şehir devletlerini ve Likya Birliği'ni kurdular.

Stratejik konumları sayesinde deniz ticareti ve hatta korsanlık için en iyi fırsatlara sahiptiler.⁶ Daha sonraki zamanlarda Likya bölgesi Pers İmparatorluğu ve Antik Yunanlar tarafından işgal edildi ve daha sonra Antik Roma, Bizans İmparatorluğu, Selçuklu İmparatorluğu ve son olarak da Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildi.⁷ Yamaç duvarlarındaki Kaya mezarları ve bölgedeki lahit Likya uygarlığının kanıtıdır.⁸

Likyalılar tarafından patika ve katır yolu olarak kullanılan Likya Yolu, 1989'dan beri Türkiye'de yaşayan İngiliz gurbetçi Kate Clow tarafından tasarlandı ve 1999'da açıldı.⁹¹⁰¹¹ Garanti Bankası, Clow tarafından organize edilen bir grup gönüllü tarafından gerçekleştirilen yol işaretlemesine sponsor oldu.¹²¹³

Patika

Adını bu bölgede hüküm süren Likya uygarlığından¹⁴ alan Likya Yolu'nun uzunluğu 'den fazladır ve batıda Muğla İli'nin Fethiye ilçesi, Hisarönü'nden (Ovacık) doğudaki Antalya İli'nin Konyaaltı ilçesindeki Geyikbayırı'na kadar uzanır. Uzun mesafeli patika, Fransız Grande Randonnée özel sisteminden sonra işaretlenmiş olup kavşaklar sarı yön işaretleri ile işaretlidir.¹⁵¹⁶ Parkurlar her 'de kayaların ve ağaç kütüklerinin her iki tarafında, toprak yollarsa rota boyunca yaklaşık 'de bir, özellikle kavşak gibi yerlerde, kırmızı şeridin üzerinde beyaz şeritlerle işaretlenir. Kırmızı çarpı işaretleri, yoldan bir sapma olduğunu ve işaretli patikaya girilmemesi gerektiğini gösterir. İşaretler gönüllüler tarafından periyodik olarak yenilenir.¹⁷ Likya Yolu'nun bazı bölümleri dağ bisikleti sürmeye uygundur. Bazı yerlerde deneyimli yokuş aşağı ve tek parkur meraklıları bisikleti sırtta taşıyarak tüm parkuru geçebilir. Ancak kısmen Likya Yolu üzerinde ve paralel yan yollarda olan bisiklet yolunu alternatif orman ve köy yollarını kullanarak da gitmek mümkündür.¹⁸ Clow, yolun genişliği, yol işaret türlerini, etap mesafelerini ve yürüyüş süresi vb patika özelliklerinin anlatıldığı rehber bir kitap¹⁹ yazmıştır.²⁰

Parkur üzerindeki yerleşim birimlerinde konaklama olanağı mevcuttur. Parkurun tamamı işaretlenmiş olup sponsor kuruluşlar ve gönüllüler tarafından bakımı yapılmaktadır.

İklim

Bölgedeki hakim Akdeniz iklimi nedeniyle yıllık yağışın az olduğu sıcak ve kurak yazlar ve ılıman kışlar vardır. Yürüyüş mevsimi uzundur ancak en iyi zaman, tepelerin hala karla kaplı olduğu ve manzaranın çiçeklerle kaplı olduğu ilkbahar mevsimidir. Sonbaharda ekim ve kasım aylarında sıcaklık ve nemin giderek azalması nedeniyle yürüyüşler keyiflidir.

Yüksek rakımlarda ve dağ zirvelerinde bir günde dört mevsimi anımsatan hava yaşanabilir.²¹ Alçak rakımlı alanlar, mayıs ortası ve eylül ortalarında yürüyüş için oldukça sıcaktır. Aralık ve Ocak aylarında yağmur ve fırtınalar yaşanabilir. Ocak ayından nisan başlarına kadar genellikle üzerindeki yüksekliklerde kar olur. Kasım ve şubat arasında sağanak yağışlar olabilir.²²

Ekipman

Likya Yolu'nda yürüyüş yapmak için önerilen ekipman, yumuşak tabanlı, ayak bileğini kavrayan, su geçirmez-nefes alabilen kumaş yürüyüş botları, çabuk kuruyan pantolon ve çoraplar, nem emici kumaş gömlekler, başlıklar, boynu örtmek için tülbent, yağmurluk, yedek giysi ve iç çamaşırı, güneş gözlüğü, güneş kremi ve sırt çantasıdır. Mayo ve havlu bulundurmanızda da fayda vardır.²³ Diğer kullanışlı ekipmanlar arasında pusula, yol haritası, düdük, çakı, baş feneri, kamera, çakmak, yedek pil, küçük bir ilk yardım çantası ve bir cep telefonu sayılabilir.²⁴

Etaplar

Likya Yolu, Hisarönü (Ovacık)-Faralya, Faralya-Kabak Koyu, Kabak Koyu-Alınca, Alınca-Yediburunlar, Yediburunlar-Gavurağılı, Gavurağılı- Patara, Patara-Kalkan, Kalkan-Sarıbelen-Gökçeören, Gökçeören-Kaş, Kaş-Kekova, Kekova-Demre, Demre-Alakilise-Finike, Karaöz-Gelidonya Burnu-Adrasan, Adrasan-Olimpos-Çıralı, Çıralı-Beycik, Çıralı-Tekirova, Tekirova-Phaselis-Gedelme, Beycik- Tahtalı Dağı-Gedelme, Gedelme-Göynük, Göynük-Hisarçandır ve Hisarçandır-Geyikbayırı gibi etaplarda yürünebilir.²⁵

Patika şu şekilde ayrılır:²⁶

Sahil yolu – Tekirova, Phaselis, Aşağıkuzdere, Göynük Yaylası, Hisarçandır, Çitdibi, Geyikbayırı
İç hat – Ulupınar, Beycik, Yukarı Beycik, 1800m'de Tahtalı Dağı üzerinden geçiş, Yayla Kuzdere, Gedelme, Göynük Yaylası ile sahil yolunun birleştiği yer.

İlgi çekici yerler

Parkur boyunca ilgi çekici yerler: Ölüdeniz, Kelebekler Vadisi, Faralya, Kabak Koyu, Cennet Koyu, Korsan Koyu, Letoon (Likya bölgesinin tarihi başkenti, Seydikemer'de bir UNESCO Dünya Mirası Alanı), Sidyma, Bel, Gavurağılı, Letoon, Kınık (Xanthos), Akbel, Gelemiş köyü ve Patara harabeleri (Likya başkenti), Kalkan, Sarıbelen, Gökçeören, Kaş (Antiphellos), Üçağız, Kale, Demre (Myra), Kumluca, Belören, Zeytin ve Alakilise, İncegeriş Tepesi ( deniz seviyesinden yüksekliktedir), Belos, Finike, Kumluca, Mavikent, Karaöz, Gelidonya Burnu (Likya'nın en güney noktası) deniz feneri, Adrasan, Olimpos, Çıralı ve Yanartaş (Chimaera).²⁷²⁸

Ayrıca Pydnai, Apelia, Telmessos, Idyros, Antifellos, Apollonia ve Simena antik kentleri Xanthos ve Patara arasındadır.²⁹

Likya Yolu'nun birinci bölümünde Uzunyurt (Faralya) Köyü, Dodurga Köyü, Sidyma, Pınara - Letoon - Xanthos kentleri ve incecik kumlarıyla eski bir liman bölgesi olan Patara yer alır.

İkinci bölümünde Antiphellos, Apollonia, Simena, Myra, Limyra, Rhodiapolis, Gagai, Melanippe, Gelidonya Burnu, Edrassa, Olimpos, Chimera ve Phaselis bulunur.

Olympos-Musa Dağı-Lost City Parkuru: Olympos’tan başlayıp Musa Dağı’nın zirvesinde (780m) son bulan gidiş-dönüş 5 saatlik parkurdur. Musa Dağı’nın zirvesinde Likyalılar’ın ilk yerleşim yerlerinden olan Olympos tarihi şehrinin tamamıyle bozulmamış kalıntılarını görecek ve Adrasan manzarasında mola verilebilir.
Olympos-Çıralı-Ulupınar Parkuru: Olympos’tan başlayıp Çıralı’dan geçen ve çınar ağaçları,dereleri ve alabalık lokantaları ile meşhur Ulupınar’da son bulan zevkli bir parkurdur. 5 saatlik bir parkurdur.
Olympos-Adrasan Parkuru: Likya Yolu’nun bu parkurunda Musa Dağı’nın zirvesine çıkıp, Kayıp Şehir’i ziyaret edilir ve Adrasan sahilinde yürüyüş tamamlanır. 7 saat süren bir parkurdur.
Olympos-Cennet Parkuru: Olympos’un gizli kalmış tarihi yapıları arasından geçip sahilden devam eden, birbirinden ilginç manzaralara sahip kısa bir parkurdur. Yürüyüş, kaya tırmanıcılarının keşfettiği ve tırmandıkları dümdüz duvarların yanından geçer ve Ceneviz Koyu’nu gören ormanda son bulur.
Karaöz-Adrasan Parkuru: Meşhur Gelidonya Feneri’nden geçen, birbirinden güzel 5 Adalar ve deniz manzarası eşliğindeki en güzel parkurlardan biri. 7 saat sürmektedir.

Erişim ve konaklama

Likya Yolu'nun başlangıç noktalarına batıda Dalaman Havaalanı'ndan veya doğuda Antalya Havalimanı'ndan ulaşılabilir. Başlangıç noktalarına ulaşım için şehirlerarası otobüsler ve yerel otobüsler vardır.³⁰³¹

Fethiye, Ölüdeniz, Faralya, Kabak Koyu, Patara, Kalkan, Kaş, Kekova, Demre, Finike, Adrasan, Olympos, Çıralı, Tekirova, Çamyuva, Kemer ve Göynük gibi yerlerde her bütçeye uygun otel, motel ve oda kahvaltı (OK) konaklama imkanı sunulmaktadır. Güzergah üzerindeki bazı köylerde son yıllarda geleneksel köy evlerinin pansiyon olarak kullanılmasıyla ek konaklama seçenekleri ortaya çıkmıştır. Güzergah üzerinde doğal kamp alanları ve kamp yapma imkanları da mevcuttur. Kabak Koyu, Patara, Özlen Çay, Ilık Yarımada, Andriake (Çayağzı Limanı), Olympos, Çıralı, Göynük kamp alanları tavsiye edilir.³²

2021 yılı itibari ile parkurlarda kaybolan yürüyüşçü sayısının artması nedeniyle Antalya Valiliği, belirli parkurların mahalli makamlara bildirilmesine ilişkin bir bildiri yayınlamıştır.³³

Ultramaraton

2010'dan beri, tarihi patikada Likya Yolu Ultramaratonu adlı uluslararası çok günlü yol koşusu ultra maraton düzenlenmektedir. Etkinlik, altı gün içinde Ölüdeniz'den Antalya'ya yaklaşık rotada doğuya doğru ilerler.³⁴³⁵³⁶